Arsa Vasfını Haiz Taşınmazın Bir Bölümü Üzerinden Kamulaştırma Yapılmaksızın Yol Geçirilmesi Nedeniyle Mülkiyet Hakkının İhlal Edilmesine İlişkin Anayasa Mahkemesi’nin 2017/30873 Sayılı Bireysel Başvuruya İlişkin 11/03/2020 Tarihli Karar Özeti

Başvurucuların taşınmazlarının bir kısmı üzerinden kamulaştırma yapılmadan 2012 yılında yol geçirilmiştir.

Başvurucular muhtelif tarihlerde Karayolları Genel Müdürlüğü aleyhine kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat davası açmışlardır.

Mahkeme, davaların kabulü ile kamulaştırmasız el atma tazminatının davalı idareden alınarak başvuruculara ödenmesine, el atılan kısmın başvurucular adına olan tapu kaydının iptali ile Karayolları Genel Müdürlüğü lehine tapuda yol olarak terkinine karar vermiştir. Kararlar, Yagutay tarafınan onanmıştır.

Başvurucular, kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat davası açmak zorunda bırakıldıklarını, adil yargılanma ve mülkiyet hakları ile kamulaştırma ilkesinin ihlal edildiğini ileri sürmüşlerdir.

Derece mahkemelerince yalnızca kamulaştırma bedelinden ibaret olan maddi tazminata hükmedilmesi ve manevi tazminat gibi başka yaptırımların uygulanmaması idarelerin olağan kamulaştırma usulüne başvurmak yerine kamulaştırmasız el atma uygulamasını tercih etmesine yol açmaktadır. Hâlbuki kanuni bir dayanağı bulunmayan kamulaştırmasız el atma uygulaması, Anayasa’nın öngördüğü mülkiyet hakkının korunmasının gerekliliklerini de içermediğinden olağan kamulaştırma usulünün bir alternatifi olamaz.

Başvurucuların taşınmazlarına yapılan kamulaştırmasız el atmanın Anayasa’nın 13., 35. ve 46. maddeleri ile 2942 sayılı Kanun’da belirtilen usule uymayan bir müdahale olduğu ve mülkiyet hakkına yapılan müdahalenin kanunilik ilkesini ihlal ettiği kanaatine ulaşılmıştır.

Açıklanan gerekçelerle Anayasa’nın 35. maddesinde güvence altına alınan mülkiyet hakkının ihlal edildiğine, Başvuruculara müştereken net 6.000 TL manevi tazminat ÖDENMESİNE karar verilmiştir.